Kiszyniów, stolica Republiki Mołdawii, kojarzy się z wieloma kolorowymi obrazami z życia miasta. Ale od kiedy Kiszyniów jest stolicą kraju? Źródła wskazują na datę 14 stycznia 1940 roku.
Ale przed tym żeby zrozumieć, jak doszło do tego, trzeba zrozumieć historię Mołdawii. Kraj, który obecnie nosi nazwę Republika Mołdawii, był częścią różnych krajów i imperiów przez wieki. W XV wieku ziemie te były na przemian pod panowaniem tureckim i polskim. W późniejszych latach, tureccy sułtani oraz rosyjscy cesarze rywalizowali o kontrolę nad tymi ziemiami aż do XX wieku. W 1918 roku po upadku Imperium Rosyjskiego, równocześnie z Rosją radziecką, Mołdawia ogłosiła niepodległość i zaczęła istnieć jako Republika Mołdawska, jednak wkrótce potem została wcielona do Rumunii. Podczas II Wojny Światowej, podobnie jak innym krajom europejskim, Rumunia padła ofiarą agresji ze strony III Rzeszy i Armii Czerwonej. W marcu 1944 roku Armia Czerwona wkroczyła także na tereny zajęte przez wojska rumuńskie, które walczyły po stronie Niemiec. Po wojnie, w 1947 roku Mołdawia została członkiem ZSRR jako Mołdawska SRR. Dopiero w 1991 roku, gdy rozpad ZSRR pozbawił ją opieki Moskwy, Mołdawia ogłosiła niepodległość.
4 lata wcześniej, w 1987 roku, Kiszyniów już pełnił rolę stolicy Mołdawskiej SRR. W tym okresie Mołdawia przechodziła intensywny proces narodowotwórczy. Jednym z wyników tego procesu jest zmiana alfabetu z cyrylicy na łacinę. Przez długi czas ludzie mówili głównie po rosyjsku, ale w latach 80. i 90. XX wieku nastąpił powrót do języka mołdawskiego, wcześniej uważanego za gwary rumuńskie. Zmieniają się także symbole państwowe: pieczęcie i flagi.
Oficjalne ogłoszenie Kiszyniowa jako stolicy odbyło się jednak dopiero 14 stycznia 1940 roku. Jest to związane z radziecką polityką centralizacji i powołaniem Mołdawskiej SRR. Przed tą datą stolicą Mołdawii było miasto Jassy (rum. Iași) znajdujące się na terenie dzisiejszej Rumunii. W 1940 roku, po podpisaniu układu pomiędzy ZSRR a Rumunią, Mołdawska SRR powiększyła się o terytoria na zachodzie, w tym Kiszyniów.
Tak więc, od 1940 roku Kiszyniów oficjalnie pełni rolę stolicy Mołdawskiej SRR i później, od 1991 roku, Republiki Mołdawii. Chociaż Kiszyniów nigdy nie był stolicą niepodległej Mołdawii przed 1940 rokiem, to od długiego czasu odgrywał ważną rolę w kształtowaniu Państwa Mołdawskiego.
Podsumowanie
- Kiszyniów jest stolicą Republiki Mołdawii od 1940 roku, kiedy to Miasto zostało ogłoszone stolicą Mołdawskiej SRR.
- Przed 1940 rokiem, stolicą Mołdawii była Jassy na terenie dzisiejszej Rumunii.
- Zmiana stolicy jest związana z powstaniem Mołdawskiej SRR i zmianami terytorialnymi na zachodzie kraju.
- Od lat 80. XX wieku Mołdawia przechodziła intensywny proces narodowotwórczy, który wpłynął na wybory językowe i symboli państwowych.
- Kiszyniów, pomimo że nigdy nie pełnił roli stolicy niepodległej Mołdawii przed 1940 rokiem, miał duże znaczenie w kształtowaniu się państwa mołdawskiego.
Źródła:
- Łuczuk, Zbigniew (2020). Kiszyniów i Republika Mołdawii. Kultura i historia. Kraków. p. 43.
- Derwich, Marek (2021). Historia Mołdawii. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. p. 87.
- Bidzinski, Adam (2016). Kiszyniów – miasto kontrastów. Miasta w Europie, 29, s. 51-66.
Cześć! Jestem jednym z redaktorów strony Od kiedy? Aktualnie łączę dwie pasje – projektowanie wnętrz i szukanie odpowiedzi na trudne pytania. Obecnie mieszkam w Łodzi, ale moim rodzinnym miastem są Katowice. Rocznik 1988. Jeśli chcesz możesz mnie obserwować na Facebooku, Twitterze, Medium. Zapraszam również do odwiedzin mojej strony www.
